Zamek w Lanckoronie

Ruiny zamku położone są na liczącej 545 m n.p.m. Górze Lanckorońskiej

Powstanie zamku miało prawdopodobnie miejsce w II poł. XIV w. Za jego fundatora uchodzi król Kazimierz Wielki. Pierwotnie budowla posiadała kształt zbliżony do prostokąta. Dodatkowo wyposażono ją w dwie czworoboczne wieże narożne, a zewnętrzny dziedziniec zamknięto od strony północno- zachodniej częścią mieszkalną. Zamek miał za zadanie strzec granicy ziemi krakowskiej od Księstwa Oświęcimskiego. W późniejszych czasach zamek stanowił siedzibę kasztelani lanckorońskiej, często zmieniając "właścicieli". Z co cciekawszych warto wymienić pretendenta do tronu w Siedmiogrodzie, który przebywał na zamku w 1579 r., Kaspra Biekiesza oraz Mikołaja Zebrzydowskiego, który to podobno właśnie na lanckorońskim zamku szykował się do rokoszu (1606- 1609) wymierzonego w króla Zygmunta III Wazę.

Do XVIII w. zamek pozostawał pod zarządem Zebrzydowskich. Mniej więcej w tym okresie dokonano przebudowy warowni wyposażając jej naroża w bastiony armatnie oraz obdarzając ją mostem zwodzonym. Następnie wraz ze zmianą kasztelana zamek przeszedł w ręce Czartoryskich, a potem Wielopolskich, którzy zarządzali nim do 1772 r. Na skutek I rozbioru Polski, ostatni jego zarządca, hrabia Józef Wielopolski opuścił zamek, do którego wkroczyli żołnierze austriaccy.

Początkowo Austriacy zaadaptowali budowlę na więzienie kryminalne, jednak po przeniesieniu go do Wadowic, zamek wysadzono w powietrze. Do 1880 r. zachowała się jeszcze ściana południowa oraz część wieży wschodniej, jednak od 1884 r. prowadzono rozbiórkę ruin. Efektem tego są jedynie zachowane fundamenty wież oraz pozostałości muru tarczowego, świadczące o minionej świetności zamku Lanckorona.

W 1776 r. warownia została zajęta przez konfederatów barskich, dowodzonych przez Maurycego Beniowskiego. wkrótce stała się ich najważniejszym punktem wypadowym na obszarze Małopolski. W listopadzie 1769 r. w rejonie zamku odbyła się potyczka między konfederatami, a wojskami rosyjskimi. Zwycięstwo zostało po stronie konfederatów dowodzonych przez Kazimierza Pułaskiego. W 1770 r. konfederaci, wsparci przez francuskich inżynierów podjęli się naprawy oraz wzmocnienia zamku. Zbudowano zewnętrzne fortyfikacje ziemne oraz fort o kleszczowym narysie.

 

Już wkrótce okazało się, że poczynione zabiegi nie poszły na marne, gdyż 20 lutego 1771 r. korpus rosyjski dowodzony przez Aleksandra Suworowa (późniejszego generała i sławnego dowódcy) odniósł ciężkie straty próbując zdobyć zamek i zmuszony został wycofać korpus. Starcie do zapisało się w historii jako :obrona Lanckorony". 21 maja 1771 r. pod murami zamku rozegrała się bitwa pod Lanckoroną, w której konfederaci ponieśli porażkę, jednak warowni rosyjskie wojska nie zdobyły.

Obecnie zamek w stanie ruiny stanowi malowniczą astrację turystyczną urozmaicającą dodatkowo wieś Lanckorona, która sławna jest ze wspaniałej, zabytkowej zabudowy rynku ( piękne drewniane chałupki, i dla nich samych już warto tu przyjechać) oraz przepysznych lodów sprzedawanych w budce przy rynku (do ich zjedzenia nie zniechęca nawet brzydka pogoda). 

Wokół Góry Lanckorońskiej biegnie pięć szlaków: zielony (zwany Aleją Zakochanych), żółty (Aleja Cichych Szeptów), niebieski (Droga na Moczary), czerwony (Dawny Trakt Królewski) oraz brązowy (Droga do Dawnego Kamieniołomu).

Najkrótsza trasa do zamku wiedzie z rynku, skąd ulicą św. Jana kierujey się na Górę Lanckorońską szlakiem żółtym). Po drodze mijamy XIV wieczny kościół pw. św. Jana Chrzciciela. Dalej pnąc się lekko w górę mamy okazję podziwiać panoramę Babiej Góry oraz Tatr. Mijamy wille pod zamkiem i wchodzimy na teren zalesiony, tu skręcamy w prawo i leśną drogą docieramy do polany leżącej przed fosą obronną i ruinami zamku.